Zasada działania napedow dyskow optycznych
Sporo zamieszania na rynku spowodował rozwój czysto optycznych technologii zapisu, przede wszystkim opracowana głównie z myślą o tworzeniu jednostkowych egzemplarzy lub serii CD-ROM technologia CD-R. Płyta składa się z kilku nałożonych na siebie powierzchni. Na jednej z nich, sprasowanej poliwęglanowej znajdują się miniaturowe zagłębienia o wielkości zaledwie tysięcznych części milimetra. Podobnie jak ma to miejsce w tradycyjnej płycie długogrającej, elementy te tworzą spiralną ścieżkę, która jednak, biegnie od środka płyty do jej brzegu i w tym właśnie kierunku jest odczytywana. Odczyt danych następuje w sposób bezkontaktowy za pomocą promienia świetlnego(laser). Na powierzchnię płyty napyla się cienką warstwę aluminium, która nadaje jej charakterystyczny srebrzysto-tęczowy połysk. Gdy promień laserowy natrafi na gładką powierzchnię dysku (tzw. Land, czyli pole), odbija się od niej jak od lustra i wraca tą samą drogą do lasera. Umieszczony tu mały pryzmat kieruje strumień świetlny do foto-diody, która pochłania tak uzyskaną energię i zamienia ją w prąd elektryczny. Cała sytuacja wygląda inaczej, gdy promień laserowy natrafi na zagłębienie w płycie (tzw. Pit, czyli dół). Zagłębienie to powoduje odbicie strumienia świetlnego w innym kierunku, w związku z czym nie trafia do fotodiody i prądu nie ma.
Plasmon PD2000e
Ostatnią nowinką stały się napędy optyczne, pracujące techniką "phase change". Napędy PD (phase change dual) przy pomocy skupionego promienia lasera zmieniają współczynnik odbicia światła mikroskopijnych kryształów na powierzchni dysku. Ponieważ zasada działania odtwarzaczy CD-ROM opiera się na wychwytywaniu różnic w natężeniu odbitego światła, napędy PD mogą również odczytywać zwykłe CD-ROM-y. Reprezentantem technologii PD jest Plasmon PD2000e. Korzysta z nośników PD o pojemności 650 MB oraz potrafi odtwarzać klasyczne CDROM-y, przy transferze 870 (CD - 600) KB/s.
CD-ROM, CD-R, CD-RW
Dostępne początkowo dla zamożniejszych użytkowników napędy zapisujące CD-R są obecnie w zasięgu możliwości przeciętnych użytkowników. Koszt 640-megabajtowego nośnika kształtuje się na poziomie kilku złotych. Coraz popularniejsze stają się też płyty CD-RW. Są one przeznaczone do wielokrotnego zapisu i mogą konkurować już z innymi pamięciami masowymi. Jednak prędkość nagrywania jeszcze nie jest zadowalająca, ale cena która z czasem staje się coraz bardziej atrakcyjna powoduje, że ten format zdobywa ogromną popularność. Zasadniczą i najpoważniejszą nowością jest wewnętrzna struktura płyty CD-RW. Aby przystosować płytę do zapisu zmienno-fazowego, należało stworzyć nośnik o odmiennych właściwościach chemicznych.
DVD, DVD-RAM
Następcą napędów CD-ROM jest nowy standard DVD. Dyski i odtwarzacze DVD są bardzo podobne do ich odpowiedników wykonanych w standardzie CD, ale mają nad nimi jedną istotną przewagę: o ile na dysku CD-ROM można zmieścić do 650 MB danych, to pojemność dysku DVD osiąga 4,7 GB, co ze sporym zapasem wystarcza na 2-godzinny wysokiej jakości film. Pojemność kolejnych generacji dysków DVD wzrośnie do 17 GB. Podobnie jak dyski CD-ROM, obecne dyski DVD są przeznaczone tylko do odczytu. Pierwsze napędy DVD z możliwością odczytywania, zapisywania i kasowania, zwane DVD-RAM, pojawiły się na rynku na początku roku 2000. Będą one zgodne ze wszystkimi formatami CD oraz DVD-ROM i będą charakteryzowały się pojemnością 2,6 GB, co uczyni je bardzo przydatnymi do tworzenia kopii zapasowych i archiwizacji.