Konfiguracja opcji drukowania

System CUPS umożliwia skonfigurowanie zarówno drukarki lokalnej, sieciowej, jak i udostępnionej drukarki Windows - niniejszy rozdział opisuje pokrótce wszystkie te możliwości. Konfiguracji drukarki pod CUPS'em można dokonać na bardzo wiele sposobów - istnieje wiele narzędzi graficznych ułatwiających to zadanie. W tym rozdziale opisujemy sposób najbardziej uniwersalny i dostępny na każdym komputerze, także podczas pracy zdalnej. Wygodny interfejs do CUPS'a udostępniany przez środowisko KDE jest opisany w rozdziale Sekcja 7.22.3.

Pierwsza rzecz, którą musimy zrobić, to połączyć się z serwerem CUPS. Zakładamy, że CUPS jest zainstalowany i uruchomiony. Uruchamiamy więc dowolną przeglądarkę WWW i łączymy się z serwerem CUPS, wpisując w pasku adresu przeglądarki adres serwera z CUPS'em i podając po dwukropku numer portu - 631. Jeżeli przeglądarka jest uruchomiona na tym samym komputerze, na którym działa CUPS, to adres będzie miał postać https://localhost:631.

Jeżeli prawidłowo wpisaliśmy adres i CUPS jest uruchomiony, to po chwili zobaczymy ekran z opcjami administracyjnymi. W celu dodania drukarki wybieramy link Manage Printers. Jeżeli na komputerze są już skonfigurowane jakieś drukarki, to pojawi się ich lista z krótkim opisem, informacją o stanie, adresie, oraz przyciskami pozwalającymi wydrukować stronę testową (Print test page), zatrzymać drukarkę (Stop printer), usunąć wszystkie zadania wydruku (Reject jobs), zmodyfikować typ/adres drukarki (Modify Printer), zmienić opcje drukarki takie, jak jakość druku (Configure printer), wreszcie usunąć drukarkę z systemu (Delete printer) lub też ustawić ją jako domyślną (Set As Default).

Nas jednak interesuje umieszczony na dole przycisk Add printer. Po jego kliknięciu CUPS może poprosić nas o podanie nazwy użytkownika i hasła. Nazwa dotyczy użytkownika na komputerze na którym działa CUPS, może to być root lub dowolny inny użytkownik mający prawa do administrowania drukarkami. W dystrybucji Debian prawa te nadawane są przez dodanie użytkownika do grupy lpadmin (można to zrobić dopisując użytkownika do grupy w pliku /etc/group).

Jeżeli podamy prawidłową nazwę użytkownika i hasło, zostaniemy poproszeni o podanie nazwy drukarki (pole Name) oraz jej lokalizacji i opisu (Location i Description). Dwa ostatnie pola są tylko opisem dla użytkownika, w szczególności mogą zostać puste. Istotna jest natomiast nazwa. Tradycyjnie nazwa powinna składać się z małych liter i ewentualnie cyfr, np. "hp690" czy "minolta2300". Najczęściej używanej drukarce warto nadać nazwę "lp" - niektóre stare programy mogą nie honorować ustawienia domyślnej drukarki i zawsze domyślnie drukować na drukarkę o właśnie takiej nazwie.

Po podaniu nazwy klikamy przycisk Continue i przechodzimy do wyboru typu drukarki, a właściwie sposobu dostępu do niej. Do wyboru mamy:

• AppSocket/HP JetDirect - wybieramy tą opcję w przypadku większości drukarek tzw. "sieciowych" (wyposażonych w kartę sieciową - nie mylić z drukarkami udostępnionymi). Wtedy na następnym ekranie proszeni jesteśmy o podanie adresu, który zwykle będzie w postaci socket://XXX.XXX.XXX.XXX:9100, gdzie zamiast XXX... należy podać adres IP drukarki. Jeżeli nie znamy adresu IP drukarki, możemy spróbować przeskanować sieć lokalną, korzystając np. z programu nmap. Następująca komenda powinna pokazać nam wszystkie dostępne w sieci drukarki nasłuchujące na porcie 9100:

  nmap -p 9100 192.168.1.*

  Oczywiście zamiast "192.168.1.*" należy podać maskę dla swojej sieci lokalnej. Program powinien nas poinformować, pod którym adresem znajduje się otwarty port 9100, np.:

  Interesting ports on 192.168.1.49:
  PORT     STATE SERVICE
  9100/tcp open  jetdirect

• Internet Printing Protocol (http/ipp) - wybieramy, jeżeli wiemy, że nasza drukarka obsługuje taki protokół lub jeżeli chcemy mieć dostęp do drukarki zainstalowanej na innym serwerze z CUPS.

• LPD/LPR Host or Printer - wybieramy, jeżeli chcemy drukować na drukarce skonfigurowanej na innym serwerze Linux/Unix z uruchomionym serwerem druku LPD (poprzednik CUPS'a).

• Port lokalny - USB, równoległy lub szeregowy. Jeżeli CUPS wykryje podłączone do portu urządzenie, jego nazwa pojawi się obok portu, ułatwiając nam wybór.

• Windows Printer via SAMBA - wybieramy jeżeli chcemy skorzystać z drukarki podłączonej do komputera z Windows obecnego w naszej sieci lokalnej.

  Jeżeli ta opcja nam się nie pojawi, może to oznaczać, że nie mamy poprawnie zainstalowanego klienta Samby (pakiet smbclient w Debianie).

  Na następnym ekranie musimy podać adres udziału Windows, pod którym widoczna jest dana drukarka. Adres ten najłatwiej sprawdzić na komputerze z Windows, do którego podłączona jest dana drukarka. Adres ma postać smb://NAZWA_KOMPUTERA/NAZWA_DRUKARKI. Nazwę komputera sprawdzamy klikając w Windows prawym przyciskiem myszy na ikonie Mój komputer i wybierając Właściwości a następnie zakładkę Nazwa. Nazwę drukarki można sprawdzić wybierając Udostępnianie we właściwościach drukarki. Inną metodą może być przeszukanie całej sieci Microsoft Network za pomocą polecenia smbtree (hasło podajemy puste) - powinny się wyświetlić wszystkie widoczne w sieci udziały, w tym drukarki.

  Jeśli komunikacja z drukarką nie działa i dostajemy komunikat NT_STATUS_ACCESS_DENIED, to trzeba będzie w nazwie zasobu podać użytkownika i hasło. Sytuacja taka występowała przy starszych wersjach Samby i systemie Windows XP, obecnie raczej nie powinna mieć miejsca. Gdyby jednak się to zdarzyło, to najlepiej utworzyć w Windows specjalnego użytkownika tylko do drukowania korzystając z Panelu Sterowania, opcja Zarządzanie Kontami Użytkowników i upewnić się, że ma możliwość drukowania na udostępnionej drukarce. Można także ustawić hasło. W takiej sytuacji adres zasobu wpisywany przy konfiguracji drukarki powinien mieć postać smb://user:haslo@NAZWA_KOMPUTERA/NAZWA_DRUKARKI, gdzie user oznacza nazwę użytkownika, a hasło jest ustawionym hasłem.

Następnym krokiem, po wybraniu sposobu dostępu do drukarki, jest podanie jej typu/modelu. Na pierwszym ekranie wybieramy producenta drukarki, np. HP, Epson czy Minolta. Na kolejnym wybieramy konkretny model wraz z typem sterownika (czasami dla drukarki dostępny jest więcej niż jeden sterownik). Zwykle jeden ze sterowników będzie oznaczony jako recommended - i jest to zazwyczaj najlepszy wybór.

Sterowniki różnią się ilością dostępnych opcji i jakością druku. Jeżeli nie będziemy zadowoleni z wybranego sterownika, zawsze możemy zmienić go uruchamiając ponownie konfigurację drukarki (przycisk Modify Printer na ekranie CUPS'a z listą drukarek).

Jeżeli mamy problem z wyborem lub ze znalezieniem sterownika do naszej drukarki, bądź też zastanawiamy się jaki model wybrać przy zakupie, warto zajrzeć na stronę www.linuxprinting.org. Link Database / Printer Listings daje nam dostęp do opisów praktycznie wszystkich spotykanych na rynku drukarek, wraz z informacją o współpracy z Linuksem i o sugerowanym sterowniku.

Po zaakceptowaniu rodzaju sterownika CUPS poinformuje nas o utworzeniu nowej drukarki, możemy kliknąć na link z jej nazwą aby wyświetlić stronę opisującą stan drukarki i dającą dostęp do opcji drukarki. Na początek warto wydrukować stronę testową (Print Test Page). Jeżeli się to nie powiedzie, przyczyny błędu możemy szukać w linii z opisem stanu drukarki, choć zwykle trzeba będzie zajrzeć do logów (w katalogu /var/log/cups). Jeżeli problem dotyczy drukarki udostępnianej przez Sambę, warto też sprawdzić, czy możemy się "zalogować" na drukarkę za pomocą polecenia smbclient (jako argument podając nazwę udziału). Jeśli jesteśmy niezadowolenie z jakości czy prędkości druku warto sprawdzić opcje udostępnianie po kliknięciu przycisku Configure Printer.